شخصیت چیست؟

پوهندوې دوکتور سید حسام «مل»

یك انسانیكه دارای صحت وسلامتی كامل فزیكی ودماغی وروحی وروانی باشد، پیوسته در درك وشناخت ومعرفت اشایی پیرامون خود در جد وجهد میبا شد ، وتلاش میورزد كه پدیده های مادی ومعنوی موجود اطراف پیرامون خود را كه در براوردن آن نفع خودش و اجتماع اش مضمر باشد مبارزه نماید . باید بخاطر باشد كه ا نسان ازهنگام تولد در شناخت پدیده های مادی ومعنوی دست اندر كار میباشد ، وبا رشد وانكشاف فزیكی دماغی خویش ازآن پدیده ها ا ستفاده مینماید كه با ارزشهای اخلاقی خودش ومورال اجتماع اش وفق دا شته باشد ، بیمورد نخواهد بود كه درینجا پیرامون تكامل شخصیت ا نسان نظریات مهم دانشمند بزرگ وپدر روا نشنا سی دوكتور فروید رابه بحث نگیریم:
ولی قبل از توضیح نظریات فروید ودیگر دا نشمندان بهتر خواهد بود كه به ارتباط رشد و تكامل ا نسان چیزی بدانیم:

عمومیات : دریافت وكسب معلومات همه جانبه از مودل ونمونه های رشد وتكامل نورمال اطفال ، در همه صفحات زندگی طفل بمنظور شناخت ، تشخیص ، وقایه امراض ، تغیرات وانحرا فاتیكه در پروسه رشد وتكامل رخ میدهد ضروری وا ساسی شمرده میشود.

(رشد یا گروت : فزونی وافزایش در اندازه وسایز )طول، عرض، وزن، قد، ضخامت بدن بطور كل ویا ازدیاد در بخش های جدا گانه عضویت تكامل یا دیبیلوپمنت : تغیراتیكه در وظایف اعضای بدن ا نسان بملاحظه میرسد عبارت از تكامل میباشد .فكتور های روحی وروانی یا اموشنل ومحیط اجتماعی در پروسه تكامل نقش بویژه ای دارد.

تكامل اورگانیزم ا نسان خیلی وسیع ویك موضوع پیچیده وبغرنج میباشد ، ولی برای موظفین ومراقبت كنندگان اطفال بویژه برای والدین ودوكتوران اطفال حتمی وضروری میبا شد ، تا رشد وتكامل را با وجود همه بغرنجیهای آن باید كاملاً بدانند تا باشد كه در شناخت امراض ، وقایه امراض وانحرافاتیكه در پروسه رشد وتكامل بوقوع میپیوندد اطفال را یاری رسانند.
سیر رشد وتكامل هر فرد در طول صفحات رشد وتكامل حیات با در نظردا شت مغلق بودن وتغیرات درونی نامریی از تكوین تا بر گزیدن روش وسجایا منحصر بفرد بوده وتقریباً باز هم یكسان میباشد ، بناً مودل های تكامل هر طفل منفرد )پسر ، دختر( با در نظر دا شت شاخصهای نورمال تكامل شاید تفاوت های بیشتر دا شته باشد ، بناً قابل یاداوری ا ست كه طفل در تمام صفحات وادوار حیات تا انكه یك شخص كاهل میگردد ، سیر وپروسه رشد و تكامل اش تحت دقت وتوجه قرار گیرد ودر زدودن هر نوع انحرافات وفكتورهای مضره كمك گردد

تیوریهای تكامل:
تعین واندازه گیریهای تكامل را غرض ارزیابی محراق های تكامل به ارتباط سجایایی بویژه او در سریریات از راپور وگذارش والدین طفل میتوان تعین كرد ،در تعین این اندازه گیریها میتوان روش وگرایشهای طفل مریض را با اطفالی نورمالیكه درهمین سن وسال ند مقایسه كرد ، روش ویا سجایا خود پاسخ وواكنش سیستم اعصاب حركی در یك حالت خاص بوده وتكامل این سیستم مانند سایر اعضای وسیستمهای دیگر عضویت میباشد كه به اساس ژنیتیك وسیعاً تعین میگردد .تاثیرات عمده محیط زیست در ارتقا وتكامل انچنان نقش دارد كه بعضاً میتواند پروسه نورمال تكامل را تحریف وواژگون نماید.
نورمها غرض تعین وبرسی روشها وسجایا ، راههای اطمینان بخش را بدست داده كه به وسیله آن میتوان تكامل وارتقا را ارزیابی وبرسی كرد ، ولی باید بخاطر باشد كه این راهها تصاویر نامكمل را بعضاً نیز بدست میدهد ، فلهذا این میتودها وروشها تنها بعضی ساحات تكامل را مثل حركات بزرگ ووسیع)گروس موتور( ، حركات جاری)فاین موتور( ،و زبان را بهتر به برسی میگیرد ، در حالیكه تكامل گرایشها وروشهای اجتماعی ، تهیجی یا احساس را طور بهتر وژرف ارزیابی كرده نمیتواند ، باید علاوه كرد كه اندازه گیریهای تكامل وارتقا در سن شش سالگی بصورت بهتر واسا سی ارزیابی میگردد ، اكثریت ارزیابیهای دیگر تكامل شامل تستهای ذكاوت ، تستهای توانایی وبازدهی وارزیابیهای رشد وتكامل عصبی بعد از سن شش سالگی درتمام سننین شخص میسر میباشد ، ولی باید بخاطر باشد كه اجرای همچو تستها به كارمند اگاه ومجرب وزمان بستگی دارد ،همچو تستها با اجرای معاینات روتین فزیكی وطبی میسر نمیگردد ، تنها دوكتوران اطفال مجرب در اجرای همچو تستها دارای مهارت میباشند وباید هم دارای مهارت باشند تا پروسه تكامل را بادقت دنبال ودر زدودن نارسایهای تكامل دست اندر كار شوند.

تیوری پیاگیتس:

تیوری پیاگتس ا ساساً تیوری بزرگ وخاص رشد وتكامل معرفت یا كوگنیتیب ا ست.
معرفت : معرفت عبارت از پروسه ای فهم وشناخت توام با احسا س وسیع بوده كه شامل ادراك ، حافظه ، قضاوت وتعقل میباشد . پیاگیتس چنین ادعا مینماید كه معرفت در زمان معین ودر مراحل مختلف زندگی ا نسان تاسس ورشد و تكامل نموده وتوانایی خویش را حاصل مینماید ، مغزیا دماغ طفل در هریكی از مراحل زند ه گی پیرامون راههای مختلفه كار وتفكر مینماید.

تیوری فروید:
تیوری فروید حاوی یك عده اصطلاحات وكانسپتهاا ست ، كه در شناخت ودرك رشد وتكامل طفل ، موظفین ومراقبت كنندگان ، از آن استفاده مینمایند ، فروید میگوید : ا ساس وپرنسیپ تعین وضع روانی وروحی در آنست ، كه حوادث روحی روانی بقسم چانس ویا طور كور كورانه بوقوع نمی پیوستد ، بلكه تعین حوادث روحی وروانی طبق نظریه فروید ، بواسطه

حوادث روحی وروانی قبلی تعین میگردد ، مثلاً فراموش نمودن یك ملاقات كه انتظار ترس
در آن نهفته باشد ، نه انكه این پرنسیپ را طور دیگر توضیح وتصور كرد ، فراموشی ملاقات به سطح وسویه اگاهی غلطی وخطای ساده ، بیدون كدام توضیح وموجب كاملاً روشن وعلنی میباشد .ولی ادعای تیوری فروید در آن ا ست كه پروسه عدم اگاهی دماغی یا لا شعوری مسول وقوع حادثه فراموشی فوق ا ست.

اگاهی دردست داشته اش بیان مینماید ، ولی اگر در هنگام معاینه نمودن مریض از عقارب
توضیح وتشریح یك مریضی ممكن یك برخورد وروشی باشد كه دوكتور موظف نسبت
ویا خود مریض سوالاتی نماید وجواباتی دریافت نماید در آنصورت به سطح اگاهی وشعور
دوكتور معلومات زیاد افزوده خواهد شد.
غریزه جنسی ذاتی وتحریك تهاجمی ، انرژی روانی را بوجود می آورد كه محراق ومركز تیوری فروید را همین مطلب تشكیل میدهد.
فروید پنج صفحه ویا مرحله انكشاف جنسی روانی یا سیكوسكشول را توام با حصص
مختلفه عضویت كه به حیث محراقها ومراكز ارضا واقناع كننده انگیزه جنسی در مراحل
مختلف عمر بكار میروند تقدیم وپیشنهاد نموده كه ذیلاً طورفشرده به توضیح آن میپردازیم .
(انكشاف جنسی روانی) تیوری فروید
. مرحله فعالیت دهن : از زمان تولد تا هژده ماهگی ، اطفال با تنبه نمودن وباحركت 1
دادن دهن خود اقناع وارضای خویش را براورده میسازند طوریكه میچوشند ویا اشیای
بد ست داشته را می لیسند ومی مكند.
۲. مرحله مقعدی : ازسن هژده ماهگی تا سه سالگی ، اطفال باتمرین نمودن وفرا گرفتن
وكنترول نمودن تقلص عضلات مقعدی خود هنگام دفع ویا احتباس مواد غایطه ارضا واقناع خویش را حاصل میدارند.
۳. مرحله فیلیك یافعالیت های الت تناسلی : از سن سه تا شش سالگی ، درین سن وسال كنجكاوی جنسی اطفال انكشاف نموده یعنی خیالات جنسی شان بلند میرود وبا مالیدن الت تناسلی خویش اقناع حویش را فراهم می آورند



۴. مرحله لټینسی یا نهفتگی وخاموشی : ازسن شش سالگی تا دوازده ساگی.
درین سن وسال اطفال نیاز وارزو های جنسی خود را از دیگران مخفی مینمایند وتمام
انرژی خودرا در راه حفظ سنن وكلتور جامعه ایكه در آن زندگی مینمایند به مصرف
میرسانند وخود را قناعت میدهند.
۵. مرحله جنیتل یا صفحه نهایی پختگیی جنسی : سن وسال پختگی وجوانی یا) ادولت( درین سن وسال ارزوی معاشرت را با جنس مخالف داشته ودر اقناع جنسی خویش دست اندر كار میشود

سهم ارزنده دیگر فروید عبارت از نظریه او پیرامون سازماندهی جریان وپروسه فعالیت
دماغی به ارتباط اید ، ایگو و سوپر ایگو میباشد ، كه ذیلاً به توضیح آن میپردازیم:
اید : منبع تحریك وانگیزه های شخص بوده كه هنگام تولد متبارز میباشد.
ایگو: قسمت عمل گرا وتعقلی دماغ بوده و آن دسته وظایف را اجرا میدارد كه شخص با محیط زیست اش در تماس وارتباط همیشگی میباشد ، این وظایف تعقلی دماغ عبارت اند از : قوه درك حسی ، كنترول حركی ، حافظه ، یورش وعشق بازی و تفكر.

ایگو در مرحله اولی برای هوسهای اید خدمت واجرای وظیفه مینماید ودر جستجوی راهها غرض ارضا وبراورده شدن قناعت انگیزه های اید میباشد .تدریجاً ایگو نسبت مشق وتمرینی كه هنگام براوردن ارضا واقناع اید مینماید بالای اید كنترول خودرا متبارز میسازد.

سوپر ایگو : یا شعور شامل قوه مورال دماغ وبر اورده شدن ارزوهای ایدیال شخص
میباشد ، شناخت یكی از جریان وپروسه ای هیپوتازیس یا فرضی ایگومیباشد كه برتری
وحاكمیت خودرا بالای اید بوجود می آورد .وطفل را قادر به شناخت از مردم واشیا میسازد ، كه این قوه شناخت بیشتر بواسطه انرژی روحی وروانی نیرومند میگردد.
شنا خت از مشاهدات اطفال بوجود می آید ، بدین معنی كه اطفال هنگام مشاهدات چه ها را
میبیند وچه تجارب را بدست می اورد نسبت به اینكه چه میگویند . ارضا واقناع ، خیال و
رویا جریانی دیگر ا ست كه ایگوبرتری وحاكیمیت خودرا بالای اید بوجود می آورد.
خیال )خواب یا رویا وخواب روزانه ( كه نماینده گی از ارزوهای اید مینماید قسماً با خواب
دیدن ارضا واقناع انگیزه اید بر اورده میشود.
انگیزه های اید ممكن ا ست سریع ویا طور تخمینی ارضا گردد وبرای ایگوسهل ا ست
كه انگیزه های بعدی اید را تحت كنترول خود داشته باشد این نظریه در عقب پلی تراپی
یا تداوی با بازی )Playtherapy( نهفته ا ست.
تشوشات بالنفسهی با وجودیكه روح وروان طفل نیرومند هم باشد تنبهات وارده تاثیرات
خودرا بجا میگذارد ، این تنبهات ممكن ا ست خارجی باشد ولی انچه از تجربه هویدا ا ست
تنبهات مذكور اكثراً داخلی بوده واز اید نشَت مینماید ، این نوع تشویش واضطراب در
اطفال كمتر از دوسالگی وصفی میباشد وانهم از سبب نارسایی وعدم پختگی ایگو ولی
باید به خاطر داشت كه تشوشات مشابهه را در كاهلان مصاب امراض وبیماریهای عصبی
نیز ملاحظه نموده میتوانیم.
بهر صورت انچه تا اینجا گفته امدیم معلومات كم وبیشی بود تا خواننده به ارتباط انسان
وانكشاف روحی روانی انسان معلوماتی چند حاصل داشته تا باشد كه به ارتباط شخصیت
انسان همه زوایا را روشن ببیند ، بناً به توضیح شخصیت ذیلاً میپردازیم:

شخصیت یعنی چه:
شخصیت عبارت از مجموع كركترها ، روشها ورفتار یك شخص میباشد ، تحلیل وارزیابی
شخصیت با توضیح ومو شگافی اوصاف وخصایل در د ست داشته شخص با در نظر
دا شت ردیف بندی وكتگوری رفتار وسلوك او طور میتودیك صورت میگیرد .
یا به عباره دیگر شخصیت عبارت از مجموع راهها وشیوهها وطریقیست كه یك شخص در
برخورد وداد وگرفت ویا در فعل وانفعال روزمره با دیگران ازخود به شكلی از اشكال
واكنش نشان دهد ، ولی كارل یونگ دانشمند سرشناس شخصیت را طور ذیل تعریف و
توصیف مینماید.
شخصیت حاوی ویا دربرگیرنده ای ازتفاوتها وتمایزاتی ا ست كه در یك سیستم داخلاً
باهم وابسته عمل متقابل شامل میباشد ، كه ا سا سات این سیستم داخلاً باهم مرتبط را
بعداً مورد مطالعه قرار میدهیم ، ولی قبل از آن باید اضافه كردكه علاوه از سیستم داخلاً
باهم وابسطه ،درینجا مفاهیم همچو تمایلات درونگرایی یا انتروورذیون وبیرونگرایی یا
اكستروورذیون ، اجراات واعمال تفكر ، احسا س ، درك ودریافتها ی مستقیم را نیز باید
درنظر داشت كه درخور اهمیت ا ست ، سر انجام در پهلوی درونگرایی وبیرونگرایی از
نظر روانشناسی ، خود نیز باید مطمح نظر باشد .زیرا كه خود یا سلف درمركز
سیستم شخصیت قرار دارد.
بهر صورت ا سا سات سیستم باهم مرتبط را ذیلاً مورد مطالعه قرارمیدهیم.
۱. ایگو :ایگو عبارت از تعقل شعوری ا ست كه اگاهی ادراك ، تفكر واحساس را بار می آورد . ایگو مسول احساس شناخت وهویت استمراری هستی میباشد.

زیراكه در مركز شعور واگاهی قرار دارد .علمای روانشناسی ایگو راخود وضمیر هم
نامیده اند.
۲. ناخود اگاهی :ناخود اگاهی شامل اموخته ها وتمرینات یك بار اگاهانه شخص بوده كه به فراموشی ، بازداشت شه ، جلوگیر شده یا اغفال شده مواجه گردیده وتوانایی شخص انقدر ازهم میكاهد كه احساس اگاهی را از دست میدهد . علما نا خود اگاهی را
ضمیر باطن هم می نامند.


۱. تجارب اجتماعی :اگاهی اجتماعی انبار نهفته ضبط حافظه بوده كه به شخص از اجدادش به ارث میرسد وتقریباً از هرچیز درزندگی شخص مجزا وكلی تلقی میگردد ، انچه را كه یك شخص از تجارب وتمرینات كاركرده گی هایش فرا میگیرد، نا اگاهی اجتماعی
خود بهانه ای میباشد تا تمرینات واموخته ها ی كار كرده گیهایش به حیث راهنما یا نمونه بالای روش اش تاثیر معین بگذارد . كه البته این اثر بخشی وراهنمایی در پروسه كار از بدوی زندگی در شخص رونما میگردد .هرالگوی اصلی یا نمونوی اولی محصول تولید
تجارب وفرا گیریهای نژادی میباشد وچنین پنداشته میشود كه شمار بیشتر نمونه های اولیه
در اجتماع نااگاه ممكن موجود باشد.

4 :برخورد)اتیتیود( :كارل یونگ دانشمند شهیر عصر خود دو برخورد یاگرایش شخصیت را از هم متمایز میسازد:
برخورد یا گرایش بیرون گرایی ، و گرایش یا برخورد درون گرایی.
گرایش بیرون گرایی یعنی كه شخص به جهان وچیزهای اطراف ومحیط پیرامونش بصورت
عینی برخورد وگرایش مینماید ، ولی گرایش درون گرایی یعنی كه شخص داخلاً بخود مینگرد یا به اصطلاح سنتی سرش را به گریبانش فرو میبرد یعنی داخل جهان عظیم ذهنی
میگردد ، عظیم وپهناور به خاطریكه محدودیت ندارد ، چنانچه درین مورد البرت انشتاین
چنین میگوید:
تخیل یا امیجنیشن نسبت به علم ودانش ازآن سبب مهم ا ست كه دانش محدودیت دارد ولی
امیجنیشن یا دنیا ذهن وخیال جهان فرا گیر ا ست.
این دوگرایش باهم متضاد هردو در شخص موجود میباشد ، كه در پروسه كار وتمرینات
روزمره شخص یكی ازین دوگرایش متبارز واگاهانه وآن دیگر غیر متبارز ونااگاهانه جلوه
میكند . مگر روابط دیلكتیكی بین گرایش های یادشده همیش موجود میباشد.
5 : وظایف :بادرنظرداشت نظریات روانشناسی درینجا پیرامون چهار وظایف ا صلی
وا سا سی موجود فزیولوژیكی كه عبارت از وظایف ، تفكر یا تنكینگ، احسا س یا فیلنگ ،
درك ودریافت یا سنسنگ وبینش یا انتوایتنگ میباشد كمی مكث نموده به توضیح آنها
ذیلاً میپردازیم:
الف : فكر كردن :فكركردن ایدیا ویا نظریست كه وظیفه ارزیابی را مدنظر میگیرد ،
یعنی به كاوش تعقلی ارزش مثبت ویا منفی یك چیزی مورد نظرش را به بررسی میگیرد،
فكر یكی از نیروهای درونی انسان ا ست كه به مفاهیم مربوط ا ست ، كانت از جمله
فیلسوفانی ا ست كه در كتابش تحت عنوان )نقد عقل محض( در باره فكر ومفاهیم به بحث
پرداخته كه گنجایش تفصیل آن درین یاداشت مختصر میسر نمیباشد . بهر صورت تفكر
واحساس الترناتیف های تشكل قضاوت وتصمیم گیری تلقی میگردد.
ب : احسا س : احساس یعنی كه به شخض اموزش ذهنی ناشی از احسا س لطف ،
درد ، خشونت، رعب ، تا َثر ، خوشی ومحبت را میدهد .یا به عباره دیگر احسا س پیرامون
ارزش یك شی یا چیزی متمركز میگردد یعنی خوبی ها و بدی های چیزی مورد نظر را به
بررسی میگیرد ،احسا س از شخص احسا س كننده میپرسد كه چیزی مورد نظر چه بهایی
ویا ارزشی ویا عیبی دارد.
پ : درك ویا دریافت :درك ویا دریافت در واقیعت اگاهی یا عملكرد حقیقی را باعث
میگردد ، یعنی واقیعت ها را بصورت كانكریتی برملا میسازد ، جهان پیرامون را به شخص
طور عینی معرفی میدارد یعنی به شخص در ارتباط یك شی عینیت میبخشد ، یا به عباره دیگر معلومات یك جایی در مورد جهان میباشد كه به وسعت عمل درك یا پرسپشن صورت
میگیرد .دوبعد درك یا پرسپشن دریافت وبینش میباشد.
ت :بینش: با دا شتن بینش ، شخص بدنبال فكت وواقیعت میرود كه با داشتن احسا س
وتفكر در جستجوی جوهر اصلی واقیعت فعالیت مینماید ویا دست اندر كار میشود.
درجدول ذیل تفاوتها بین دریافت وبینش برسی گردیده ا ست:

بینش دریافت یا درك
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
حس ششم حواس پنجگانه
تصویر كلان تفسیر وتوضیحات
امكانیت عملی
به آینده دیدن بحال دیدن
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
وقتیكه باكمك این هردو معلومات حاصل گردید ، در آنوقت فرصت تصمیم گیری میسر
میگرد.
ث : خود : خود نقطه وسطی شخصیت تلقی میگردد كه در اطراف آن تمام سیستم های
دیگر موقیعت داشته . خود تمام سیستم ها را باهم وفق نموده وحدت شخصیت ، توازن
وثبات را بوجود می آورد.
خود ، در واقیعت هدف زنده گی ا ست ، آن هدفیكه مردم دایماً در پی حصول آن میرزمند
ولی نادراً بان هدف دلخواه خود نایل میگردند ،
خود ، میشود یا میتواند كه قبلاً خلق شود یا جوانه زند ، زیرا كه برای بخشهای دیگر
شخصیت ضروری پنداشته میشود ، تا شخص بتواند تكامل وانكشاف نماید.
باتقدیم درودها
یاداشت : خواننده عزیز این مضمون را با استفاده از خوانش رساله های علمی
بیرونی) بخصوص از مجلات طبی بزبان انگلیسی و ویب سایتهای علمی طبی (
تهیه نموده و بغرض استفاده شما پیشكش مینمایم ،اگر در مضمون مذكور مواجه
به اغلاط ونارسایها میشوید به بزگواری خویش در تصحیح آن من را كمك نماید
بااحترام دوكتور مل