لیکونکي :ميرعنايت الله سادات
ژباړونکی په پښتو : محمد صفر خواریکښ

دافغانستان دکولتور مخکښان
کله چې دافغانستان دژبې اوکولتور خبره رامنځ ته کیږي،نوورسره سم د«افغانی نويس» عبدالله نوم اوارزښتناکه کارونه مطرح کیږي. داستر میړه څوک و؟

موسیقی واژۀ عربی ست که در پارسی خُنیا و در زبانهای اروپایی موزیک گفته می‌شود، موسیقی یک نوع از هنر است که عناصر اصلی تشکیل ‌دهندۀ آن ، صدا و سکوت است. عناصر اصلی تشکیل‌ دهندهٔ موسیقی شامل زیر و بم (نَواک) (تعیین‌کنندهٔ ملودی و هارمونی) و ضرب‌ آهنگ (ریتم) است، موسیقی زیباترین هنر نمایشی و شنیداری ست! همانگونه که شعر موزون زیباترین کلام است موسیقی نیز زیبا ترین صداست.

سید عبید الله نادر    

هغوي چې د علم او معرفت  په رڼا یې ، زړونه روښانه وي ، او په خپل تصوراتو کې د هر څه او هر چا د پاره نیک نیک سوچونه او فکرونه لري ، او کوي یې ، او فلسفی افکار ورسره وي ، دوي هیڅکله هم یواځي نه وي ، یعني دوی په یواځي توب کې هم تنها یا یواځی نه وي ،لکه چې یو عالم ورسره وي، داسي فکر کوي چې په یوه محفل کې ناست دی 

پوهاند دوکتور م؟ا. زيار

يو ژبتوکميزه څېړنه:

 زاړه ښکېلاک راوزېږوله  

او نوي يې زنې وروتړلې! 

ځکه نوره  پر يوه رښتينې  پوهنيزه ټولگه اوښتې وه او هغه ناروا سياسي گټې يې ترې نورې ترلاسه کولای نه شوې.  گران لوستونکي به يې تر هرڅه وړاندې د  زباد يو څرک هومره د لندن پوهنتون له يوه آريانپوهاند سره زما د ليدنې کتنې له لنډ گوزارشه ولگولای شي: 

دودیال

(داستان کوتاه)

پدرم بعد از مدتی زیاد ی چپن ره دار سبز و کلاه  قرقلی اش را پوشیده بود که در زیر چراغهای  رنگه منطقه ی جشن و چمن حضوری به او شکو و جلال خاص داده بود. پدر ندرتاً این لباسش را میپوشید، آن هم یا در ایام جشن استقلال، یا در ایام مراسم عید و یا در عروسی دوستان و ایام بازگشت حجاج از مکه شریفه.

يوه لنډه کيسه
د يوسف هېواد دوست ژباړه

فیل اورېدلي و چې زمری د هغه په ښکار پسې در په دره ګرځي .پوهېده چې تېښته څه ګټه نلري .زمري هوډمن و او کله چې به يې هوډ وکړ چې يو حيوان ښکار کړي ،بیا يې نو لاس ترې نه آخيست.بس نو فیل هم هوډ وکړ چې د ځنګله په مينځ کې سم دم  د لوې لارې پر سر کېناست ،داسې ځای چې نور نو څوک له دې لارې تېرېدی نشو.

لنډه کیسه

لیکوال: خوشال کونړی مزاروال

کړنګ ژمی و. کرۍ شپه، د زول باران په خپل سور و تال ورېده، او د بوډا له سترګو یې، چې د زړې او ورستې خېمې په منځ کې د اینګور او دوو کوشنیو لمسیانو سره پروت و، خوب لوټه. کرار ته یې نه پرېښودو. ټوله شپه یې د خېمې د څڅوبي، څک څوک ته کاسې کونډۍ ایښودلې، او ورسره جوخت یې خپل پړسېدلی لړمون خواړه.......

يوه لنډه کيسه
             د يوسف هېواد دوست ژباړه
هغو پخوا پخوا پخوا وختونو کې هيندارو کولای شول په  هوا کې  ښکته پورته غوټی ووهي .هماغو وختو کې سپوږمۍ يوه همدا شان ګرځنده هينداره پیدا کړه .ځان يې همدې هينداره کې ولید او په حيرانتيا يې وويل :((  وای ، زه خو داسې نه ومه .زما خو اته ګوښی او خواوې وې .اوس خو زه کلوله او ګرده يمه ،کوم چا زما دا ګوښی غلا کړي .ښه وګورئ ،زما اته ګوښی اوس د يو غله په منګلو کې دي )).

دودیال

یادښت: د ۱۳۹۱ل. کال په اوړي کې د اطلاعاتو او فرهنګ د مشاور ارواښاد جلال نورانی په نوښت وپتېیل شوه چې په افغانستان کې د معاصرو نثری –تخلیقی ادبیاتو د خوږ ژانر(طنز او طنزلیکنې) په اړه یو علمی سیمینار دایر شي. دهغه وخت د رادیو- تلویزیون رئیــس ښاغلی ډاکترواحد نظري(چې خپله هم ښه طنز لیکوال، سناریست، دفلم ډایرکتر اوادیتور، او د هنرونو په رموزونوپوه څېره او دسیمنار د تدویر لپاره دیو شمیر امکاناتو لرونکی و) هم دا موضوع په ډیره خوشحالۍ تایید او د هرډول مرستې وعده یې ورکړه.

طنزی از سرزمین هندوستان
نوشته دلیپ سنګ
ترجمه ذبیح الله اسمایی

عجایبات نیویارک افسانه ایست و ادم غیر مترقبه به انها مواجه میګردد.
یکی از ان عجایب که من به ان مواجه شدم این بود که در یک روزنامه خبر کوتاهی را به این شرح خواندم:
،، میتنګهای بیوه زنان و بیوه مردان وادی شمال درخیابان ۳۲۱ ، کوچه واشنګتن برګنفیلد روز چهار شنبه ساعت هشت بعد از ظهر دایر میګردد. درمحفل دینس جانز موزیک مینوازد. رقص وجود خواهد داشت و موجودیت کیک و قهوه نیز برکیفیت محفل خواهد افزود. ،،

ژباړه د عبدالملک پرهیز

موږک د کروندې د خاوند په کور کې یو تلک و لید.

ولاړ او جرګ، پسه او غوايی يې ترې  خبر کړل.

ټولو موږک ته وویل دا ستا ستونزه ده

یو ښکلی طنز

ژباړه عبدالملک پرهیز

یوې انجلۍ کتاب پلوره  چې خپل معشوق يې و ليده چې د هغې په لور راځي، په دې وخت کې د انجلۍ پلار هم هلته نژدې ولاړ ؤ.

هلک ته يې وویل:

دودیال

د متل پېژندنه او هغه ته ورته  نور اصطلاحات

لکه څرنګه چې یو شمېر مفاهیم لکه متل، سیندګی، عامیانه فرهنګ، فولکلور، شفاهي ادبیات، عامیانه ادبیات، امثال او حکم، وجیزې او د لویانو خبرې یو بل سره ډېر نژدې دي او ځينې وخت یو بل سره په مترادف ډول استعمالیږی، البته متلونه بیا خپله د فوکلور اوشفاهی یا ولسی ادب برخه ده،  نو لازمه ده چې دا هره یوه په جلا جلا توګه تعریف کړو تر څو هره یوه په ښه ډول وپېژندل شي.

امين الدين ( سعيدي )
ليکنه او ټولوونه :
امين الدين ( سعيدي )
دحق دلاري کلتوري ټولنه جرمنيڅو لنډى خبرى :اولسى ادب د اولسونو معنوي پانگه ده ، دغه په زړه پورى فکرى ټولنيزه پانگه د زمانى په اوږدو کى دټولنيز ژوند په خوره لمن کى دسترو ملى ارزښتونو په توگه تومنه اخلى .
انسان ټولنيز موجود دى دټولنيز ژوندله لوړو او ژورو ارزښتونو ډک بهير په ډاگه ښى چى که انسان ټولنه جوړه وى همدا انسانى ټولنه بيا پر خپل وار د انسان دشخصيت په جوړ ولو او لو رو ټاکلو کى ټاکلى بر خه لرى . داولسى ادب په تلپاتى بڼ کى متلونه ځانگړى ځاى لرى . متلونه هغه لنډى خو له معنى ډکى جملى دى چى هر يوه يى ځانته وزن ، خوند او انسان جوړونکى او لورى ورکونکى ارزښت لرى . متل دپيړ يو ژوند تجروبو پر بنسټ دفکر او پوهى حکمت بڼه ده .دغه لنډ خو په معنى کى پاخه او رسيدلى احکام دزمانى په تيريدو کى نه يو اځى خپل خوند او رنگ نه بايلى او دژوند پاڼى ئى خزان نه وهى بلکى پخيدو سره سم لا پسى پخيږى ځکه داد خلکو له زړو رواتى هغه خبرى دى چى مخامخ دخلکو زړونه لاره باسى

انجنیر عبدالقادر مسعود
متلونه او نقلونه د پښتو ژبې په شفاهي ولسي ادب یا فولکلور کې یوه غوره او په زړه پورې برخه ده، چې په لنډو خوندوروجملو، پاکو اوسپیڅلو ویناوو، افکارو او خوږو
الفاظواو حکمتونو کې د پښتني او انساني ژوند مختلفو اړخونو ته په ډیر عالي او جامعی ډول دعوامو خلکو په ژبه یومطلب او موضوع په ډیر بلاغت اوفصاحت تشریح
او توضیح شوی دی ، تر څو اوریدونکي اولوستونکي وکولای شي ترینه پوهه او خپل هدف او مقصدتر لاسه کړي .
متلونه دهرې ژبې یوه لویه او خوندوره ادبي برخه ده، او د پښتو د ژبې یوه بډایه زیرمه او شتمنې ده . متلونه د ولسي ادب په بڼ کې د عوامو وګړو ږغ دی ، چې په ولسي خبرو
اترو کې د پاخه او قوي استدلال، منطق او کلام ښکلا په کې نغښتې ده ، او هر متل ځانته یو ټاکلې پیغام لري، او ستونزمنواو کړکیچنوحالاتو ته داسی لاره غوره کوي،
چې د خلکو لپاره د قناعت او منلو وړ وي او څوک د شک او تردیدپه ګمان ورته و نه

ه دنمارکي نه دمحمد صفرخواريکښ ژباړه

ونې سترګې لري،ديوالونه غوږونه.(اسپانيا)

کچالوهم سترګې لري.(ناروې)

بدې سترګې له رڼاډډه کوي.(اسپانيا)

سړی دهغوسترګوپه وړاندې مقاومت وکړي، چې سړی يې نه ويني.(دنمارک-لوېديزيوليند)

ښې سترګې پټې نه شي پاتې کېدې.(دنمارک-يوليند)

درنو او پتمنو دوستانو او مینه والو !

 د لمر مجلې په دریمه ګڼه کې چې با ارزښته او ګټوره مجله ده، زما یوه لیکنه د خدای بخښلي احمدشاه بابا د تلین په تړاو نشر شوې ده، دا لیکنه د اوسني حالاتو او شرایطو سره سمون خوري.

کله چې احمد شاه بابا د پاجا په توګه انتخاب شو او د هيواد د مشرتابه مسئووليت یې تر لاسه کړ،

سراج ادیب
کتاب
» نربد مقدس علیه جهاد نامقدس «

»شباهت جنگ جالل آباد به جنگهای امروزی «

بقیه را در ضمیمه دنبال کنید

ولي الله ملکزی

زه اعتراف کوم چې زما دا کتاب (کونړ؛ دنګ غرونه او غورځنګونه) نیمګړی او له عیبه خالي نه دی. ځکه د نړۍ پر مخ یواځینی کتاب چې خاوند یې په پیل کې د هغه د کره توب او له هر ډول شک او شبهې څخه د پاکۍ او برائت اعلان کوي، هغه قرآنکریم دی (‌ذلک الکتاب لاریب فیه). د دې کتاب د ۳۱۵ پاڼو لیکلو، اته میاشتې ونیولې ترڅو د درنو لوستونکو چوپړ ته یې وړاندی کړم.

کتاب را در ضمیمه مطالعه بفرمایید

ولي الله ملکزی

له ښایسته ډیرې مودې راهیسې، په خپل فکر کې کرل ریبل کوم چې آیا اسلامي امت په موزیم کې د کومې لرغونې تابلو نوم دی؛ که هغه د پرمختللو او موحدو پرګنو ستره ټولنه ده ؟ آیا وحدت المسلمین د کوم سیاسي ګوند تش تشریفاتي لقب دی که هغه د محمد (ص) د اتباعو د هویت شاخص؟ او آیا اسلامي أخوت، کومه ایماني وجیبه ده که د غم غلطولو هسې سولیدلې شعار؟

ولي الله ملکزی

په ۵۷ اسلامي هیوادونو او پاتې نړۍ کې د مسلمانانو ټول ټال شمیر،‌ یو ملیارد او ۸۰۰ ملیونو ته رسي. ۸۹ سلنه یې سنیان او ۱۱ سلنه شیعه ګان دي چې زیاتره یې په ایران،‌ عراق او هند کې اوسیږي. د ټولو سنیانو ۴۳ سلنه حنفیان او ۵۷ سلنه یې مالکیان، شافعیان، حنبلیان او اهل حدیث/سلفیان دي.

قسمت سوم

در افغانستان مجاهدين به شمول طالبان ، حکومت‌های مافیایی ساخته‌اند و مردم را با دیکتاتوری اداره می‌کنند قتل ، ترور ، اختطاف،  دادگاه صحرایی و حاکم کردن ترس بر مردم نه تنها عملکرد همیشگی آنهاست بلکه بدان هم افتخار می‌کنند . مردم افغانستان خود تابع فرهنگی سنتی بر آمده از سنت‌های قبایل پیش از اسلام اعراب و مغول هستند که منشأ آن از دوران جاهلیت است .

 ولي الله ملکزی

په کابل کې د حفیظ الله امین خونړۍ واکمني وه او په ایران کې د آیت الله روح الله خمیني په مشرۍ د (لا شرقیة لا غربیة، جمهوریة اسلامیة) شعارونو د تهران په ګډون، د ایران د سترو ښارونو لارې او کوڅې په سر اخیستې وې.