ولي الله ملکزی 

د څلور نیم میلیونه نفوس په درلودلو سره، لاس انجلس له نیویارک څخه وروسته د امریکا د متحدو ایالتونو دوهم او د کلېفورنیا لومړنی ستر ښار دی.  البته که د نښتو وړو ښارګوټو وګړي ورسره وشمارل شي چې ميټرو پالټن بلل کېږي، نو بیا یې نفوس لس نیم میلیونو ته رسي. د لاس انجلس ښار د ۲۰۲۴م کال بودیجه دیارلس میلیارده ډالره وه چې د افغانستان له ټولې کلنۍ بوديجې څخه څلور چنده زیاته ده.

د متحدو ایالتونو څلورم مصروف ترین هوايي ډګر (LAX) په لاس انجلس کې دی چې تیرکال ۷۵ میلیونه بهرنیو او کورنیو مسافرو له دې لارې تګ راتګ کړیدی. دې ښار ته هره ورځ په منځي ډول، پنځه میلیونه خلک د کار، سیاحت او سود سودا لپاره راځي او د شپې بېرته کورونو ته ستنیږي. د کلېفورنیا ایالت چې مجموعي نفوس یې ۳۹ میلیونه دی،‌ ۵۸ ولسوالۍ لري او د لاس انجلس ولسوالي یې ترټولو ګڼ نفوسه ده. کلېفورنیا د امریکا، چین، جرمني او جاپان پسې د نړۍ پنځم اقتصادي ځواک او د اېپل، ګوګل، فېسبوک، اکس،‌ مایکرو سافټ او د ګڼ شمېر رسنیو او ټکنالوژیو کوربه ایالت دی.

د لاس انجلس په دنګو غونډیو او شنو درو کې د سې شنبې په ورځ (جنوري ۷) لګیدلي اور، تر دې ګړۍ ۳۶ زره اېکړه (۷۰ زره جریبه) مځکه پخپلو لمبو کې ایره ایره کړېده. د LA Times، الجزیرې او نورو سیمه ایزو چېنلونو د معلوماتو له مخې، تر اوسه ۱۳ کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړی، څه باندې لس زره کورونه او ودانۍ پوره یا نیمايي سوځیدلې او له یولک او ۵۵ زرو څخه زیات خلک بې کوره شويدي. برېښنا پرې شوې، مکتبونه، دفترونه، بانکونه او روغتیايي کلېنیکونه په کنډوالو بدل شوي او خلک د سپورتي لوبو په مرکزونو کې ځای په ځای شویدي. تر ټولو زیاته زیانمنه سیمه Palisades او بله د Malibu ساحلي ښارګوټې دی چې د آرام سمندر د رڼو او مالګینو په اوبو په غاړې پروت دی.

لاس انجلس یوه هسپانوي کلمه ده چې د ملائکو د ښار په معنا ده، خو دلته د شېطانانو هم ښه پرېماني ده. څو کاله وړاندې، زه او زما درې قدرمند دوستان، ارواښاد ډاکټر نبي مصداق، ډاکټر عبېدالله برهاني او قمرالدین جبارخېل د څه وخت لپاره موږ څلورو واړو د همدې ښار اړونده یوکالج کې درس ورکولو او ډېرې خاطرې مو ورسره تړلې دي. دا ښار د رڼاګانو، ځلاګانو، حلالو رستورانونو او د شنو پارکونو ټاټوبی دی. د یوې اقتصادي سرچینې د اټکل پربسنټ، که همدا شېبه اور مړ شي، نو اوښتی زیان به لږ تر لږه ۱۵۳ میلیارده ډالره وي چې د دې ایالت په تاریخ کې بېسارې دی.

د لاس انجلس په ولسوالۍ کې د مسلمانانو شمېر درې لکه اتیا زره ښودل شوې او دلته له پنځوسو څخه زیات جوماتونه آباد دي. همدا شان دلته ۴۶ کالجونه او۳۰ دولتي او خصوصي پوهنتونونه شتون لري چې UC LA یې نړیوال شهرت لري. د هالېووډ فلمي سټوډیو چې یوازې په ۲۰۲۳م کال کې یې ۱۳۰۰ سېنمايي او ټلویزیوني فلمونه جوړ کړي، د دې ایالت د ښکلو هنرونو سمبول ګڼل کیږي. د لاس انجلس سمندري بندر د نړیوالې سوداګرۍ د لنګر او چکر یو مثالي مرکز دی چې د لکونو خلکو کار او روزګار ورپورې تړلی دی.

د لاس انجلس لمبې، غرغرې او د لوګو تورې لوخړې د ځینو په باور د طبیعت قهر دی، څوک ورته د الهي عذاب په سترګه ګوري، څوک یې غیبي انتقام بولي، څوک یې د واکمنانو ناغېړي بولي او څوک یې د نړیوال اقلیمي بدلون څپه. هرڅه چې وي، وي به. خو د متمدنو انسانانو او متعهدو مسلمانانو په توګه، موږ باید د هېڅ چا په درد او زیان خوشحاله نه شو؛ بلکې تر خپلې وسې د همکارۍ لاسونه ورکړو او د ازمېښت په مهال د خواخوږۍ خواږه هېر نه کړو.

—-----------

پاملرنه: که دوستان وخت او علاقه لري چې د ملکزي نورې مقالې، څیړنې او ویډیوګانې وګوري، نو د هغه فېسبوک او د یوټیوب چېنل ته دې په دې پته ورشي: Wali Malakzay

ليکنه: حميدالله بسيا
لوږه، فساد، جنگونه او په نړۍ کې اقليمي تغییرات لامل شوي دي چې په نړۍ کې ډېر خلک د لوږې له بحران او مړينې سره مخ شي.  همدا اوس د نړۍ د نفوس ۱۱ فيصده د لوږې سره مخامخ دي او هره شپه له اته سوه ميليونه ډېر کسان وږي ويده کېږي او د (ايف اي او) سازمان د شمېرو له مخې که چېرته امريکا متحده ايالات د خپلې نظامي کلنۍ بوديجې يوازې دوه فيصده هم مصرف کړي په نړۍ کې  روانه د سوء تغذيې ستونزه چې هرکال ۱۷ ميليونه ماشومان په نړۍ کې سوء تغذيې نړۍ ته راځي تر ډېره حل کېږي او د ميليونونو ماشومانو ژوند ژغورلی کېدلای شي.  خو دا چې هېوادونه د خپلو ګټو په فکر کې دي او د وژونکو وسلو به جوړولو او پلورلو کې یې سترې ګټې نغښتې دي هيڅکله د انسان ژغورنې په برخه کې دومره قرباني نشي ورکولای او يوازې د جګړې د تودولو هڅې کوي او د همدې تودو جګړو څخه د ځان لپاره ګټه کوي.
څکه که له بلې خوا وګورو که چېرته انسانان په نس ماړه وي هغوی جګړو ته نه ځي، هغوی جګړو ته څوک د اجيرو عسکرو په توګه نشي نيولی او هغوی نه غواړي چې ځان د يو څو پيسو لپاره د مرګ خولې ته ورکړي او يا هم د ټپي کېدلو له امله خپل ټول عمر په نيم ژواندي حالت کې تېر کړي.
د نړۍ په سراسر کې د روانو جګړو لپاره په شکل د اشکالو له فقيرو او بيوزلو کسانو څخه استفاده کېږي او د جګړو لمبو د تودو ساتلو لپاره کرايه کېږي او هغوی هم د خپلې کورنۍ د ژوند او ښه راتلونکي او د ځان د بسياينې او ښه راتلونکي لپاره او د اقتصادي بحران څخه د راوتلو لپاره جګړو ته د مجبورې ورځې او يا هم (براين واش) او يا نورو... له لارې لېږل کېږي . ان د اوکراين په جګړې کې هم دهمدې شاته پاتې هېوادونو له وګړو استفاده کېږي ځکه چې د جګړې په اوږدېدلو کې  زبرځواکو  هېوادونو اقتصادي ګټې نغښتې دي، د نړۍ په سراسر کې د وسلوپلورولو بازار ګرم دی ، په ميلياردونو ډالرو وسلې هره مياشت استعمالېږي او په استعمال سره یې تقاضا ډېرېږي او په همدې سره د هېوادونو او نظامي کمپينو اقتصاد پراخېږي او لوړېږي، په هېوادونو کې د تبليغاتي دستګاوو لخوا ويره خپرېږي خصوصا په سکنډنياوي هېوادونو کې چې نورې وسلې له امريکا او د نړۍ له نورو هېوادونو وپېري ترڅو د راتلونکي له وېرې ځان وساتي او دا ټولې وېرې جعلي دي او يوازې ددې لپاره دي چې د وسلو لپاره بازارونه پيدا کړي ، او د جګړې د اوږدلو او پرمخ بيولو لپاره د بشري ځواک په توګه نادانه او فقير خلکو ته هم اړتيا ده چې د څو پيسو په مقابل کې یې اجير کړې او د جګړې لمبې پرې تودې وساتې او د اوکراين په جګړه کې له همدې طریقې څخه کار اخيستل کېږي
د منځني ختیځ او مرکزي اسیا اوسیدونکي په زیاتیدونکي ډول د اوکراین د جګړې  لپاره د پيسو په مقابل کې کرایه کیږي. د منځنۍ اسيايي جمهوريتونو ځوانان چې د اوکرآین په جګړه کې ښکېل دي د اوکرايني قوماندانانو د تېروتنو له امله په جګړو کې مري. په لسګونو د ورته قضيو راپورنه ورکړل شوي چې څه ډول استخدامېږي.  ان اروپايي هېوادونه په دې برخه کې ځانګړي پروګرامونه لري د مثال په توګه په اسپانيا کې د G.O.A. Tactical په نامه شرکت چې خلک د اوکراين جګړې ته په کرايه نيسي او د مياشتې تر ۳۲۰۰ يورو معاش ورکوي او تاسې کولای شئ چې په ګوګل کې یې سرچ کړئ او په اړه یې معلومات تر لاسه کړئ.  نو دا ټول هغه شواهد دي چې په جګړو کې او په ځانګړي ډول د اوکراين په جګړه کې د امريکا او برتانيا او نورو هېوادونو ګټې نغښتې دي او ترهغو به يې اوږدوي ترڅو یې چې ګټه وي او چې ګټې يې ختمې شي لکه افغانستان په نيمايي کې به په توره شپه کې ترې وځي او هرڅه به پرخپل ځاي پرېږدي.
فرانسیسکو گالوان Francisco Galván چې د G.O.A. Tactical  کمپنۍ مشر دی وايي چې موږ د اوکراين لپاره مزدور جنګيالي پيدا کوو، روزنه ورکوو او چې په روزنه کې بريالي شي د جګړې ميدانونو ته یې لېږو او پيسې ورکوو چې يوه اندازه پيسې د اوکراين د دفاع وزارت او يوه اندازه نور ورته د لويديځ هېوادونو لخوا ورکول کېږي. نوموړی وايي چې موږ او زموږ په شان نورې دا ډول کمپنۍ په نړۍ کې نورو هېوادونو د دفاع وزارتونو ته ځوان جنګيالي کرايه کوو او د پيسو په مقابل کې یې د جګړې ميدانونو ته لېږو.
د منځنۍ اسيا د قرغزستان د اوش ښار يوې جوړې په دې ورځو کې په رسنيو کې غوغا جوړه کړې ده  وايي: چې زوی یې  په مني د وټس اپ له لارې زنګ وواهه او ویې ویل چې ښه دنده موندلې ده. ، دا معلومه شوه چې هغه په اوکراین کې و، د اوکراین د وسله والو ځواکونو سره یې یو تړون لاسلیک کړی وو، تر څو له هغو سره په نظامي برخه کې کار وکړي  پلار یې چې د اوش په يوه لرې پرته سيمه کې اوسي وايي:  زما مېرمن او زه اندیښمن وو، مګر هغه ژمنه وکړه چې موږ ته به پیسې راولیږي. هغه وویل چې محفوظ دی او د توپخانې په برخه کې کار کوي چې تل د جګړې په دوهمه کرښه کې وي  او دوی لومړۍ لیکې ته نه لیږل کیږي. مور او پلار یې وايي چې موږ یوازې دوه ځله پیسې ترلاسه کړې، او بیا زما زوی وویل چې دوی ته نور معاش نه ورکول کیږي - قوماندانانو هرڅه اخيستي. زوی یې لوړپوړي قومندان ته شکایت وکړ او درې ورځې وروسته له تماس څخه ورک شو. دوه میاشتې تیرې شوې، مګر موږ لا هم د هغه د برخلیک په اړه څه نه پوهیږو. همکاران او ملګري یې وايي چې وروستی ځل چې دوی هغه د کورخوو په سیمه کې لیدلی و،  هغه نور توپچي نه و، هغه د الوتکو د برید لپاره ګومارل شوی و. معلومات دا وو چې د دوی پوستې د الوتکو لخوا بمبار شوې وې. مور او پلار یې وايي موږ حتی نه پوهیږو چې د خپل زوی جسد چیرته او څنګه ومومو.
هماغه پولنډیان، جرمنيان یا کاناډایان ښايي په جګړه کې له ګډون څخه ډډه وکړي ځکه دوی مرفع ژوند لري او د ژوند ستونزې یې حل دي او همدارنګه هیڅ شی هم له لاسه نه ورکوي. اوکرایني سرتیري لومړۍ لیکې ته لیږل کیږي، دوی هم په اسانه کور ته ستنېدی شي . خو خارجي سرتېري د تیښتې او سرپناه لپاره هیڅ ځای نلري، هیڅوک نشته چې د دوی لپاره ودریږي. قوماندانان یې دوی د دوهمې درجې اتباع ګڼي، پیسې او اسناد ترې اخلي او که راضي نه وي، تر ټولو خطرناکو سیمو ته یې لېږدوي.
د (ډي ډبليو) جرمني رسنۍ د خبر له مخې په وروستیو میاشتو کې د اوکراین پوځ روحيه کمزورې شوې ده او همدارنګه ورته درانه زیانونه هم اوښتي او سیمې یې له لاسه ورکړي دي. سرتېري فکر کوي چې په يوه بې پايانه جګړه کې راښکېل شوي دي چې که همداسې روانه وي بې له وژنې او ورانۍ بله پايله نه لري. نو دا چې په کور دننه د بشري ځواک له کمبود سره مخ دی ،د استخدام مرکزونو ته چې په دوبي او نور منځني ختیځ او يا اروپا کې دي خپل پام اړولی دی . ځوانانو ته د ښو شرایطو او ښو معاشونو وعدې ورکول کیږي.
نو لنډه دا چې وژنې، قتل وراني او ويجاړي تل د بې وزلو، او غربت ځپلو په نصيب وي ولو که د نړۍ په هره برخه کې وي ځکه دوی د خوراک او ژوندي پاتې کېدو او خپلو ماشومانو د لوږې د اور د مړ کولو لپاره پيسو او کار ته اړتيا لري او نظامي برخو کې کار په کم وخت کې ډېر مالي عايد ترلاسه کول دي خو که ژوندی او روغ پاتې شو او که ووژل شو هرڅه لاړل.

د پاکستان پوځ له خوا د افغانستان پرخاوره د هوايي بریدونو په ترڅ کې د ښځو او ماشومانو وژنه د نړیوالو قوانینو او انساني

 حقونو خلاف یو جدي او غیر قانوني او کرغېړن عمل ګڼل کېږي. د جګړې په جریان کې د بې ګناه ملکي وګړونښه کول او د هغوي په وړاندې د تاوتریخوالي او بې رحمي ترسره کول، په  ټولو بشري او انساني ارزښتونو ګوزار دی.

په جګړو کې د ملکي وګړو، ښځو او ماشومانو  او بط ګناه وګړو خوندي کول د نړیوالو بشري قوانینو لومړی او مهم اصل دی. د جنیوا کنوانسیونونه او د ملګرو ملتونو د امنیت شورا مقررات ټول هېوادونه مکلفوي چې د جګړې په میدان کې د ملکي وګړو د خوندي کولو له پاره ګامونه پورته کړي.

ټول هوايي او پوځي عملیات، چیرې چې د ملکي خلکو ژوند ته خطر پیښږي، باید د نړیوالو حقوقي چوکاټونو سره سم ترسره شي. د پاکستان پوځ له خوا د افغانستان په خاوره دغه  برید د نړیوالو حقوقي ژمنو څخه څرګنده سرغړونه بلل کېږي.

دغه ډول کړنې باید د نړیوالو محاکمو او عدلي سیستم له خوا په جدي توګه و څېړل شي.

د نړیوالو بشري حقونو سازمانونه باید د ښځو او ماشومانو د وژنې په وړاندې غبرګون وښيي او د هغوی د ژوند او انساني حقوقو په ساتنه کې خپل مسئولیت ترسره کړي.

موږ له  ټولو هغه هېوادونو او ادارو څخه غواړو چې  د داسې وحشیانه ظلمونو مخه ونیسي، او د هغوي ترسره کوونکي د نړیوالو قوانینو په چوږکاټ کې محاکمه او مجازات کړي.

 موږ عقیده لرو چې ستونزې د خبرو اترو او دیالوګ له لارې حلولی شو او باید دداسې وحشيانه عملونو مخه ونیول شي.

موږ د پاکستان پوځ له خوا په افغانستان کې د هوايي برید پر مهال د ښځو او ماشومانو وژنه په شدیدو الفاظو غندو. دا عمل نه یوازې د نړیوالو بشري حقونو خلاف دی، بلکې د انساني کرامت او سولې اصولو ته هم سخت زیان رسوي. موږ نړیوالې ټولنې ته یادونه کوو چې داسې ظلمونه باید هیڅ وخت د معافیت سره مخ نه شي، او د دې ډول جنایتونو په وړاندې باید پراخه او ټینګ  اقدامات ترسره شي

.

ولي الله ملکزی

له هرڅه وړاندې، د زړه له تل څخه دعا کوم چې د کون او کائناتو ستر واکمن دې ۲۰۲۵ میلادي کال زموږ د نړېوال کلي د اته میلیارده انسانانو لپاره د سولې د وږمو، ترانو او نغمو کال وګرځوي. درې اونۍ وړاندې په سوریې کې د حافظ الاسد او بشار الاسد د خونکاري رژیم ۵۴ کلنه اوسپنیزه واکمني د تاریخ په تورې تاخچې کې مهرو لاک شوه. په دمشق کې د صیدنایا زندان چې په بشري مسلخ سره شهرت لري، د نړېوالو خبري آژانسونو د راپورونو له مخې په ټولې دنیا کې دریم خطرناک زندان وپېژندل شو. دلته په تیرو دیارلسو کلونو کې له یولک څخه زیات سوریايی وګړي بندیان شوي او د ۴۵ زره زندانیانو هډوکي په ډله ایزو قبرونو کې په نښه شویدي.
د بشار تخلص اسد دی، خو دومره ډارن انسان وخوت چې د تیښتې په شپه یې خپل سکنی ورور، ماهر الاسد هم خبر نه کړ او د دوه ټنه په تول له نغدو ډالرو سره په روسۍ الوتکې کې مسکو ته وتښتید. ویل کیږي چې یونیم میلیارد ډالر یې لا پخوا روسیې ته لېږدولي دي؛ خو هېڅ افغان مشر شامیانو ته د هېڅ ډول نادودې او بېغیرتۍ پېغرنده ونکړه. بشار داسې ملت ترشا پرېښود چې د سور صلیب او العربیة د ټلوېزیوني چېنل د معلوماتو له مخې، نوي سلنه هېوادوال یې د فقر د کرښې لاندې ژوند کوي. مخکې له دې چې زه دلته د سوریې د نوي مشر د ضمني پېغور ځواب ووایم چې افغانستان خو یوه قبائلي ټولنه ده، غواړم د یو امانت او یو پور په توګه د څو ټکو یادونه وکړم. 
نن که په هند، سند او افغانستان کې له منارو څخه د آذان غږونه پورته کیږي، که په ختیز ترکستان کې د چا نوم محمد او احمد دی او که په بخاری او ترمذ کې چا نبوي احادیث راجمع کړيدي، دا ټول په دمشق کې د بني امیه د دولت شاهکارونه دي. سوریه د حضرت معاویه بن ابي سفیان، حضرت خالد بن الولید، حضرت عمرو بن العاص، حضرت زینب، حضرت عمر بن عبدالعزیز او سلطان صلاح الدین ایوبي په څیر د تاریخ جوړونکو شخصیتونو د مزارونو وطن دی. سوریه د سترګه ور شاعر، نِزار قَبَاني د قصیدو او غزلونو ټاټوبی او د آیفون او ایپل کمپیوټر د اصلي مخترع، سټیف جابز د پلار عبدالفتاح جَندَلِي پلرنی هېواد دی.
له بله اړخه، له پېرنګیانو څخه د خپلواکۍ د اتل اعلیحضرت امان الله خان د میرمن ملکه ثریا مور، اَسماء رَسمیه د سوریې د حلب اوسېدونکې وه. مورنی نېکه یې شيخ محمد صالح افندي نومېده چې د دمشق د اُموي جامع مسجد مؤذن وو. د یادونې ده چې په ۱۵۳۷م کال کې د هند د مغولي همایون له ماتې وروسته فرید خان (شېر شاه سوري) د پښتنو د دغې پراخې واکمنۍ بنسټګر وو. زما قدرمند دوست او څېړونکي، ډاکټر لطیف یاد پرون ما ته یوه لیکنه را واستوله او په هغې کې یې لیکلي چې په هندوستان کې سوري کورنۍ په غټه کې لودي پښتانه دي او د شام یا سورېې له خلکو سره کوم قومي تړاو نه لري. 
اوس به راشم د سوریې د نوي مشر څرګندونې ته چې وايي: «موږ د طالبانو په ډول نه یو. افغانستان یوه قبائلي ټولنه ده، خو د سوریې د ټولنې فکر، چلند او طبیعت بل ډول دی. موږ د اِدلِب په سیمې کې پوهنتونونه درلودل او د ښځو ونډه په کې له شپېته سلنې زیاته وه». ما د یوټیوب د خپل چېنل له لارې د دغې ضمني پېغرندې ځواب په عربي ژبې ورکړی او که څوک له عربي سره اشنا وي، نو د همدې لیکنې په ملتیا دې د لېنک په کېکاږلو سره هلته وګوري. 
په لنډو به همدومره ووایم چې همدې افغانې قبائلي ټولنې له نن څخه ۲۷۷ کاله وړاندې، یعنې په ۱۷۴۷م کال کې یو منتخب ټولواک درلود. د معاصر افغانستان بنسټګر، احمد شاه دراني د لویې جرګې په ترڅ کې د ټولو قومونو او خېلونو مشرانو هغه ته د مشرۍ پګړۍ په سر کېښوده.  په هغه وخت کې دا کمساری ولسواکی نوښت د افغانانو د تمدن تر ټولو غوره بېلګه ده. له نن څخه ۱۰۲ کاله وړاندې، یعنی په ۱۹۲۱م کال کې په کابل کې افغان میرمنو د یوې میرمنې تر مشرۍ لاندې د «إرشاد النسوان» په نوم یوه جرېده درلودله چې په قلمي ډول یې خپرونې کولې. ما پخپله د دغې خپرونې د اول کال ۱۷ګڼه لیدلې، لوستلې او کاپي یې له ځان سره لرم. همدا شان د کابل راډیو لومړنۍ پښتنه ویانده یوه کونړۍ سیده مستوره شال نومیدله او زه پخپله په ډېر وړوکوالي کې د هغې له غږ سره بلد ووم. نوموړې د اسمار په ولسوالۍ کې د سناتور سید عبد الرزاق (شال پاچا) لور ده؛ په ۱۳۰۹ لمریز کې زېږیدلی او په ۱۳۷۷ کې وفات شوېده.
د یو قبیلوي عقیدتمند ملت په توګه، دا زموږ د ایمان برخه ده چې ښځه له نر سره په ثواب، عذاب، امر او نهې کې برابره ده. ښځه د نر په شان انسان دی، مساوي انسان، مسئول انسان او عاقل انسان. د کار، تعلیم او د میړه د انتخاب حق یې په الهي شریعت او مدني قانون کې خوندي دی. د رسول علیه السلام له لارښوونو څخه ده چې فرمايي: (إِنَّمَا النِّسَاءُ شَقَائِقُ الرِّجَالِ، مَا أَكرَمَهُن إلا كَرِيم، وَ مَا أَهَانَهُن اِلا لَئِيم - ښځې د سړو په څېر دي، کوم کس چې د ښځو درناوی کوي هغه به پخپله عزتمند وي، او څوک چې دوئ سپکوي نو هغه به پخپله سپک سپاند او ناځوانه وي).  
—-----------
پاملرنه: که دوستان وخت او علاقه لري چې د ملکزي نورې مقالې، څیړنې او ویډیوګانې وګوري، نو د هغه فېسبوک او د یوټیوب چېنل ته دې په دې پته ورشي: Wali Malakzay

سید عبیدالله نادر

د پنجاب د خود سره پوځ او کړنو په وړاندی د پښتنو دریځونه!

دا څو کرخي د کوم شاعر دي نه پوهیږم خو محسن داور تل او همیشه تکراری کړی او ويلی یې دي . چې پوره یو حقیقت هم دی ،

چې د پنجابی حکومت او یا د پنجاب د انګلیس مشربه حکومت پالیسی چې د شاعر په دي څو کرخو کې ښه څرګندیږي او د پوځي حکومت ټول ماهیت او اصلیت یې څرګند کړی . چې وایی :

څه د جلوس ، څه دجلسی څه د غزا شهیدان ،

مونږ بی هنره پښتنو سره بلا شهیدان

او په میدان ما جنګوي ماله شاباسۍ راکوی

او بیا د میدان په ویش کې نه منی زما شهیدان

مونږ د یو جنګه خبر نه شو چې چا و ګټه

مونږ له هر جنګه راوړي دي بلا شهیدان

د پوځی حکومت او د دوی د بیباکه او د عاقبت او له سنجشه لیری پالسیو په هکله هر کله محسن داور خپل غږ پورته کړی ، او تل یې نیوکی ورباندی کړي ، د ده یوه وینا ما په میډا کې شریکه کړې ده ، چې تر شلو زیاتو خپرونو کې خپره شوي او دفیسبوک په ډيرو پاڼو او ګروپونو کې هم شریکه شوي. چې په دي لیکنه کې یې داسي لیکلي:( :

په بنيادي طور اوس د پاکستان ټول سیاسي قیادت په دي يوه خبره متفق دي، چې دا کوم بد معاشان د سر کار په جامو کې د سرکار په وردی کې راشي، زما او ستا په پيسو او په زورباندی ، کومی ټو پکې یې چې اخیستي دي د هغی ټو پکې په زور باندی راشي دلته په ما باندی خپله بد معاشی پخوي ، او د خپلې بد معاشۍ په زور باندی حکومتونه راولی او ماتوی یا ړنګوی یې . دا حکومتونه دوي د خپلې بد معاشۍ په زور باندی راولي ، د خپلې بد معاشۍ په زور باندی دهشت ګردی جوړوي ، د خپلې بد معاشۍ په زور باندی د دهشت ګردو مرسته کوي د خپلې بد معاشۍ په زور باندی سیاسی ورکران ځوروی ) او دا هغه خبری دي چې د پاکستان خلکو د افغانستان خلکو په خپلو سترګو ولیدل ، او د دنیا خلکو هم ولیدل، او دا صحنې لیدلي او د پوځ په دي لوبو پوهیدلي ،

د پښتون ژغورنۍ غور ځنګ او د پښتنو بیداری هم د دوي د کړنو په پایله کې مینځ ته راغله ،چې پښتانه ټول بیداره او تر یو حده په یو نظر شول .

عبدالصمد ازهر                                                                            ۰۶/۰۱۲/۲۰۲۴

طالبانو تاسې زمونږ ګران هيواد او سرلوړي افغانان ونړۍ ته په شرمو وشرمول. تاسې نړۍ ته د اسلام هغه څېره وروړاندې کړه چې نتنياهو او بايدن په کې پاتې راغلي ول.                                                                                                                                                                                                                                                                                                         
زمونږ ښې تمې مو راناهيلې کړې. مونږ تمه درلوده ورځ تر بلې به مو ماغزه رڼا شي او د تحجر له تپو تيارو نه به روڼ اندۍ او مدنيت پلو ته بدلون ومومئ. خو له بده مرغه مخ په شا روان ياست او دا وياړلی ملت تيارې کندې ته غورځوئ. 
ستاسو د استبداد چاړه ورځ تر بلې لا تېره کېږي او د دې پتمن ولس پر مرۍ ننوځي. تاسې دومره بې غيرته ياست چې د نجونو او مېرمنو له زده کړې، هوښيارېدو او بوختيا نه وېره لرئ؛ له ټلويزيون او راډيو نه ډارېږئ؛ له آنلاين زده کړو ته ترها لرئ او د رغنده خبرو د اورېدو شهامت هم نه لرئ.
تاسې لا تر اوسه په تېرو ليرو پېړيو کې ویده پاتې ياست.  که تصور کوئ چې راويښ شوي یاست، نو په کيڼه ډډه را کښېنستلي او سمدلاسه مو نجونې او مېرمنې د انسانيت او اسلاميت له ډلو حذف او د بې وزلو پرګنو زږېرويو او نالښتونو ته مو د سوټي او چړې غبرګون ښودلی دی. امريکه ولې ملامتوئ چې د افغانستان مالي شتمنۍ يې کنګل يا غصب کړي دي؟ تاسې پخپله د زرګونو متقاعدانو روا حقونه ولې تر ګونډې لاندې کړي او د دوی پر کورنيو مو ولږه او رنځورتيا تحميل کړې ده؟ تاسې د کوم اللهي حکم او يا د رسول الله د کوم ارشاد له مخې ورځ تر بلې نړۍ پر ښځينه و تنګوئ، روا حقونه ترې اخلئ، کار او زده کړې ته يې نه پرېږدئ او پسې را اخيستې مو دي چې څرک يې له ټولنې نه ورک کړئ. 
د منځنيو او ورپسې د لوړو زده کړو له تحريم نه وروسته، هغه يواځنی ور چې پس له ډېرې مودې، د ډېر جدي ضرورت له مخې، د پخواني روغتيا سرپرست وزير په ابتکار د قابله ګۍ، نرسنګ، لابراتور او روغتياپالۍ زده کړو له پاره په طبي انستتوت کې، بېرته پرانیسنل شوی و، همدا و چې وړمه ورځ  د همغو ځپونکو فرمانونو په لړۍ کې بېرته وتړل شو او په سلګونه نجونې او ورپورې تړلي زرګونه د کورنيو غړي يې د يوې غوړې مړۍ  له امکانه محروم کړل. همدا رنګه يې روغتيايي خدمتونه ګوډ او بې لاس او پښې کړل. اوس حدس وهلی شم چې ولې د طالبانو لومړنی روغتيا سرپرست وزير ډاکتر قلندر عباد ، چې د مسلکيتوب او پوهې له کبله د دوی وياړ و او تل به پرې نازېدل، له دندې ګوښه او پر ځای يې له طبابت بې خبره ملا جلال کښېنول شو. په داسې حال کې چې تصور کېده نه نور څه پاتې دي چې طالب بنديز پرې راولي او نه به دوی پخپله دا لټه وکړي، خو ناببره پر نجونو د طبي انستتونو د ورونه وتړل شول. دا تړل په دې مانا دي چې وطندښمنو زمونږ پر ټولنې د خپلو آخري زهرونو د ښيندلو حکم رااستولی دی او لاسپوڅي ماموران يې اجرا کولو ته اړ دي. 
که داسې نه وي نو زما عقل او پوهه خو د دې معما په سپړلو کې هېڅ مرسته راسره نه شي کولی چې ستاسو واکداران ولې د وطن او ولس د حياتي ګټو او د افغانستان د ښېرازې راتلونکي، چې د پر لوړو زده کړو سمبال او خوځنده ځوان نسل په لاسونو رغېدلای شي، پر ضد عمل کوي؟! 
مونږ ته شک رالوېږي چې مونږ به خوشې چټي غولېدلي يو چې طالبانو د وطنپالنې له مخې هيواد له پردي اشغاله وژغوره او د خلکو مرۍ يې د پليتو جنايت کارانو او فاسدو ظالمانو له پوندې نه راوژغوره يا يې د مځکې تماميت خوندي کړ. اصلي موخه به  د له لاسه وتلي قدرت بيا ترلاسه کول، رقيبان ليرې کول او د ځواک پر ګدۍ بېرته کښېناستل وه. ناهيلي خلک اوس ورو ورو همغو زړو کفن کشانو ته زړه ښه کوي او وايي که هر څه ول، نه يې زمونږ په شخصي حریم  کار درلود، نه يې زمونږ د ماشومانو راتلونکی په داسې سپين سترګۍ ړنګاوه او نه يې مونږ له سره ونوي ډول او بېل روايت اسلام ته اړ وېستلو.  که باوري ياست زما قضاوت ستاسو په اړه ناسم دی، نو راشئ سمدلاسه يې په عمل کې  ثابته کړئ او ټول غير عادلانه، غير متمدنانه او استبدادي حکمونه باطل  او زما ادعاوې غلطې وګرځوئ. تاسې ته نه ښايي ځانونه د ملت باداران وبولئ، که په حکومتولۍ کې بری غواړئ اړ ياست په ټول شعور او وجدان سره ځانونه د خلکو خدمتګاران وګڼئ. د ملت  غږ او غوښتنو ته بابېزه مه ګورئ.
په لنډه:
مونږ په لوړ آواز پر تاسو غږ کوو چې ټول بنديزونه له ولس نه او په تېره پر ښځينه و او د دوی پر منځنیو او لوړو زده کړو لغو کړئ. دا د افغان ولس غږ دی چې د افغان دښمنانو د پليتو پروژو پلي کول بايد په هره بيه چې وي ودرول شي.
من آنچه شرط بلاغ است با تو می گویم          تو خواه از سخنم پند گیری خواه ملال
و ما علينا الا البلاغ!
۱۶/۰۹/۱۴۰۳
۰۶/۱۲/۲۰۲۴